Warszawskie Towarzystwo Muzyczne

Warszawskie Towarzystwo Muzyczne imienia Stanisława Moniuszki zostało założone 15 stycznia 1871 roku w Warszawie z inicjatywy pedagoga i krytyka muzycznego Władysława Wiślickiego. W gronie założycieli organizacji muzycznej znaleźli się wybitni muzycy i melomani, między innymi: Maria Kalergis, Stanisław Moniuszko, Henryk Wieniawski czy Adam Münchheimer.

Do roku 1902 Warszawskie Towarzystwo Muzyczne swoją działalnością zastępowało Filharmonię. Zrzeszało muzyków i kompozytorów, regularnie organizowało koncerty, wspierało polską kulturę, budując tym samym historyczną pamięć i tożsamość Polaków w latach intensywnej rusyfikacji.

Pierwszą siedzibą organizacji były Sale Redutowe Teatru Wielkiego. Towarzystwo, oprócz sali koncertowej i kancelarii posiadało również własną bibliotekę oraz czytelnię. Warszawskie Towarzystwo Muzyczne było w pewnym sensie ekskluzywnym klubem. Dołączenie do niego stanowiło o pozycji społecznej i towarzyskiej, dlatego też podczas koncertów panowała nieco snobistyczna atmosfera, szybko jednak rosnący prestiż organizacji zaczął przyciągać coraz więcej osób. Klub zyskiwał nowych członków, a co za tym szło – nowe fundusze na dalszą działalność i rozwój. Dzięki temu Towarzystwo mogło organizować konkursy kompozytorskie, ufundować stypendia oraz powiększyć swoje zbiory biblioteczne.

W latach 1879-1883 organizacja prowadziła swoją działalność w Resursie Obywatelskiej, od 1909-1939 roku w salach Filharmonii Warszawskiej. Po wojnie, do lat sześćdziesiątych Towarzystwo działało w różnych lokalach i dopiero w 1966 roku znalazło swoje stałe miejsce w willi Szustra – niewielkim pałacyku ukrytym wśród drzew w parku Morskie Oko.  

 

W 1884 roku przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym została otwarta Szkoła Muzyczna, w 1919 roku przemianowana na Wyższą Szkołę Muzyczną im. Fryderyka Chopina. Szkoła szybko stała się wizytówką Towarzystwa. W 1927 i 1937 roku zorganizowała w Warszawie prestiżowy Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

Na początku XX wieku Towarzystwo zaczęło popadać w kryzys. Otwarta niedawno Filharmonia stopniowo przejmowała audytorium organizacji. Coraz niższe wpływy ze sprzedaży biletów odbiły się szybko na stanie finansów Towarzystwa. Liczba członków znacznie zmalała. Nowy zarząd postanowił zmienić profil organizacji i skupić się przede wszystkim na prowadzeniu Szkoły Muzycznej oraz rozwijaniu nowych projektów, w tym Sekcji Muzyki Zbiorowej (promowanie gry na instrumentach wśród amatorów) oraz Sekcji Naukowej (organizowanie odczytów i wydawanie czasopisma muzykologicznego „Kwartalnik Muzyczny”).

W 1935 roku Warszawskie Towarzystwo Muzyczne wspólnie ze Szkołą Muzyczną zainaugurowało I Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego. Organizacja była współorganizatorem i pomysłodawcą nie tylko wydarzeń muzycznych, ale również przedsięwzięć takich jak ufundowanie tablicy pamiątkowej nad urną z sercem Fryderyka Chopina w kościele św. Krzyża w Warszawie czy budowa pomnika Stanisława Moniuszki.

Warszawskie Towarzystwo Muzyczne dziś, podobnie jak na początku swojej działalności, organizuje koncerty, popularyzuje muzykę poważną i twórczość kompozytorów polskich. Patronuje również zespołowi instumentów dawnych „Ars Nova”, specjalizującemu się w muzyce europejskiej od XIII do XVI wieku. W ciągu prawie 150 lat swojej działalności Towarzystwo zorganizowało setki koncertów, w tym Koncertów Młodych Kompozytorów, Czwartkowych Koncertów Kameralnych, Niedzielnych Poranków Młodych oraz Koncertów Letnich w Łazienkach Królewskich. Organizacja prowadzi archiwum, muzeum oraz własną biliotekę liczącą około 40 tysięcy woluminów. W bibliotece znajdują się cenne rękopisy wybitnych kompozytorów i pedagogów, w tym: Moniuszki, Elsnera, Kurpińskiego i Szymanowskiego.

 

Zdjęcie główne pochodzi ze zbiorów NAC (dostępne tutaj), przedstawia występ konkursowy skrzypka brytyjskiego Henry'ego Temianki. Z lewej widoczni członkowie jury (od prawej strony stołu): dyrektor Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego w Warszawie Adam Wieniawski, prof. Wacław Kochański, prof. Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Warszawie Eugeniusz Morawski, skrzypaczka Irena Dubiska, prof. Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Genewie Oskar Studer, dyrektor Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Moskwie Gienrich Neuhaus, prof. Królewskiego Konserwatorium Muzycznego w Kopenhadze Peder Moeller, prof. Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Tallinie Jan Paulsen; w drugim rzędzie (od lewej): kompozytor Mieczysław Michałowicz, Jan Dworakowski, dyrektor Filharmonii Warszawskiej Józef Ozimiński.