Jedenaście i pół, czyli rzecz o rublach i kopiejkach w dziejach Warszawy

Jak wielu miłośników Warszawy, często zaglądam na strony „Sekretów Warszawy”. W marcu br. moją uwagę przyciągnął artykuł „Na śledzika do Karasia”. Mnóstwo ciekawych faktów, interesujący materiał ikonograficzny i uroki kuchni szynku „Pod Karasiem”. Jednego mi tylko zabrakło, dawni kronikarze dość rzadko wspominali o konkretnych cenach za produkty. Poniżej prezentuję fragment artykułu z jednym jedynym konkretem.

„W statystykach knajpianych awantur „Karaś” nie miał sobie równych, a obelga „łobuz spod Karasia” była w owym czasie potwarzą najgorszą z możliwych. Jednak największą ciekawostką była karta dań. Jaki pisze Stanisław Milewski Główna izba - według opisu z epoki - pełna była zaduchu i błota. Klientom oferowano tu niebieskie od pleśni pomarańcze, nadpsute jabłka, rzodkiew, bułki, salcesony i pierniki oraz podejrzane zupy postne po 11,5 kopiejki za porcję, które spożywali na bruku pod murem. Widać tu było często tuzinkowych paniczów i zawoalowane damulki, chyłkiem pod murem wsuwające się wewnątrz dla pokrzepienia ulubionym truneczkiem.”

Ile kosztowała mała wódeczka? Ile duże piwo? Ile niebieskie pomarańcze? Wiemy tylko, że postna zupka była po 11 i ½ kopiejki za porcję. I tu kolejny problem dla czytelnika. Jak barman lub barmanka dzieliły tą kopiejkę? Celnym uderzeniem tasaka?

Włodek, który trochę się orientuje w sprawie, ponieważ numizmatyka jest jednym z jego zainteresowań, spróbuje to wyjaśnić. Skupimy się tutaj na przełomie XIX i XX wieku, kiedy to w Imperium Rosyjskim panował car Mikołaj II. Zaborca w tym czasie narzucił Królestwu Polskiemu swoją monetę.

½ kopiejki, miedź, 1899

1 kopiejka, miedź, 1868 (waga 3,28 g.)

10 kopiejek, srebro, 1909

Powyższe rysunki odpowiadają nam na to pytanie. Carskie mennice przez ponad dwieście lat biły monety o nominale ½ kopiejki.

Kontynuujmy opowieść o monetach z tego okresu.

50 kopiejek z wizerunkiem Mikołaja II, srebro, 1912

1 rubel, srebro, 1899 (waga 20 g., próba 900)

5 rubli, złoto, 1898 (waga 4,3 g., próba 900). Ta niewielka gabarytowo moneta uzyskała potoczną nazwę „świnka”.

Przy trzech monetach podałem wagę i próbę. A jak to wygląda na tle współczesnych monet? Współczesna moneta 1 złoty wykonana jest z miedzioniklu i waży 5 gramów.

Dorzućmy szeleszczący banknot. Rozpoznaliście Katarzynę?

100 rubli, 1910. Banknoty były wówczas w pełni wymienialne na złoto.

No i trochę o ówczesnych cenach za „Przewodnikiem po Warszawie” z 1912 roku. Hotel „Bristol” oferował pokoje od 2, 5 do 25 rubli za dobę. Obiad pięciodaniowy kosztował tam 2 ruble. Hotel „Polski” na ul. Długiej oferował pokoje od 1 do 4 rubli za dobę. W hotelu „Wawel” w al. Jerozolimskich, róg Marszałkowskiej można było zjeść obiad za 50 kopiejek. Bilet do Teatru Wielkiego wieczorową porą - 4, 75 rubla za krzesło w I rzędzie. Przejazd Kolejką Wilanowską od stacji początkowej (Warszawa Towarowa) do Wilanowa 30 kopiejek w klasie II.

Niewiele mam informacji o płacach w tym okresie. Robotnik niewykwalifikowany dostawał około 50 kopiejek dziennie, stolarz 1, 60 rubla dziennie a młody pracownik piekarni 4 ruble tygodniowo. Dane dotyczą roku 1890.

Chcecie wiedzieć więcej? Dajcie nam znać na naszej stronie na Facebooku lub e-mailem, na adres: kontakt@sekretywarszawy.pl! 

Opracował: Włodek Surowiecki, 12.04.2012, dla „Sekretów Warszawy”.